نوبت گیری در ارتباط

فرآیندنوبت گیری قطعا یکی ازمهمترین مهارت های ارتباط ی است که رشدآن دردوره نوزادی شروع میشود.

این مهارت بسیار مهم در آسیب شنوایی می تواند دچار آسیب جدی بشود.

علل مختلفی می تواند فرآیند نوبت گیری را در کودکان مبتلا به آسیب شنوایی دچار تغییر کند.

یکی از عوامل، نوبت های زیاد و طولانی است که معمولا والدین به خود اختصاص می دهند.

وقتی والدین صداسازی های کودک را تقلید می کنند علاوه بر ایجاد مهارت نوبت گیری به رشد آغازگری هم کمک می کنند.

حس شروع بعد از هر بار تقلید، رشد این مهارت را تسهیل می کند.

در کودکان مبتلا به آسیب شنوایی احتمال بر هم خوردن این ارتباط بعد از این که والدین متوجه کم شنوایی او می شوند وجود دارد.

در مقایسه، مادران کودکان مبتلا به آسیب شنوایی نسبت به سایرین کمتر زبانی حاوی حالات ذهنی شناختی را در ارتباط با کودک خود به کار می گیرند و مکالمات آن ها کمتر از نظر ارتباطی نوبت گیری موثری دارد.

بنابراین تاثیر ناشنوایی دوران کودکی بر تعامل مادر-کودک در زمینه هایی که به نظر برای رشد اجتماعی-شناختی ضروری می رسد، در اوان زندگی آشکار می شود.

این نکته ی مهمی است که کودکان مبتلا به آسیب شنوایی از جانب والدین شنوای خود، کمتر در معرض مکالماتی درباره افکار قرار می گیرند، مکالمات کمتر ذهنی است و به میزان کمتری والدین و کودک را به هم متصل می کند.

وقتی کودک کم شنوا به دوره رشدی نوپا واردمیشود این والدین باتاخیری به تمایلات وشناخت رومی آورند.

پس مکالماتی ساده تر که متوجه حالات ذهنی باشد، با توجه به توانایی درکی کودک، شکل می گیرد اما همچنان درمورد ماهیت نوبت گیری در مکالمه محدودیت دیده می شود.

برخی از توصیه ها به والدین این کودکان می تواند راهگشا باشد، به عنوان نمونه به موارد زیر توجه بفرمایید:

یک راه مطمئن برای آموزش نوبت گیری به کودک، تشویق تلاش های ارتباطی اوست.

وقتی کودک می آموزدکه ازساختاری بیش ازیک کلمه استفاده کند،این روندرادرابتدا به کندی وسختی انجام می دهد.

بنابراین بیان یک گفته دو کلمه ای در ابتدا زمان بر است.

در این مرحله، هرگاه تلاشی برای بیان جمله کرد، کار خود را متوقف کنید به سمت او برگردید، همسطح او شوید و با اشتیاق به صورت او نگاه کرده و به او گوش کنید.

همسطح کودک شدن تکنیکی است که او را مصمم به اتمام کلامش می کند.

توجه به شکل گیری فرآیند نوبت گیری از سنین پایین و کاربرد گفتاری حاوی اطلاعات انتزاعی و مرتبط با ذهنیات و افکار می تواند مورد توجه مداخله گر باشد.

درمانگر گفتار و زبان با مشاهده نحوه برقراری ارتباط والدین با کودک می تواند مرزهای انتقال نوبت به کودک را برای والدین مشخص نماید.

با توجه به توانایی درکی وبیانی هرکودک ایجادفرصت مناسب برای نوبت گیری نیازمند تمرین وتکرارتوسط والدین است.

بنابراین نکته مهمی که بهتر است به والدین منتقل شود این است که علاوه بر کمیت، توجه به کیفیت ارتباط (و نه صرفا گفتار) اهمیت زیادی دارد.

سکوت های تعاملی راهکارهای مهمی هستند که توسط متخصصان و والدین برای کودکان مبتلا به آسیب شنوایی به کار گرفته می شود.

این مکث ها درحقیقت به فرآیند نویت گیری کمک می کند.

این مکث ها که تحت کنترل درمانگر و والدین است، انواع مختلفی دارد شامل زمان صبر کردن، زمان فکر کردن، مکث انتظار، مکث تاثیرگذار و مکث عبارتی داخل نوبت.

انواع مکث:

مکث پس از پرسش: Wait-time

مکث بعد از پاسخ کودک Think-time

Expectant pause: مکث حاکی از انتظار که شامل حرکات خاص بیانگر و وضعیت بدنی مشخص است همراه با نشانه های صوتی انتهای جمله جهت انتقال نوبت

مکث تاثیرگذار که با هدف انتقال نکته ای مهم یا جلب توجه کودک صورت می گیرد : Impact pause

مکث عبارتی داخل نوبت که شامل انواع مکث های گرامری می شود: Phrasal intra turn pause

برخی رفتارهای مناسب و نامناسب در امر نوبت گیری که توسط درمانگر می تواند مورد توجه قرار می گیرد و یا به اطلاع خانواده برسد را این چنین می توان نام برد:

رفتارهای مناسب:

????آغازگری و پاسخ و واکنش مناسب نشان دادن به گوینده

????درخواست برای وضوح در زمان ابهام

????بازبینی پیام خود با هدف افزایش قابلیت فهم

????اجتناب از قطع کردن سخن گوینده

????بازخورد دادن به گوینده با هدف پیش بردن مکالمه

????طول مناسب مکث ها با هدف زمان بندی لازم برای مکالمه

???? ارائه نظرات مرتبط و حاوی اطلاعات

رفتارهای نامناسب:

????آغازگری محدود (کودک) در مکالمه

????تحت فشار گذاشتن گوینده برای جلوگیری از پیش بردن مکالمه

????پاسخ ندادن و یا پاسخ نامناسب به درخواست برای افزایش وضوح توسط شریک ارتباطی

????عدم درخواست برای اصلاح

????مکث های طولانی به طوری که زمان بندی مکالمه را بر هم بزند

????کوتاه بودن مکث ها که منجر به همزمانی در سخن گفتن دو طرف بشود

????نبود یا کمبود بازخورد به گوینده

???? ناتوانی در ارائه نظرات مرتبط و حاوی اطلاعات

منبع:

Pragmatic Abilities of Children with Hearing Loss Using Cochlear implants or Hearing Aids Compared to Hearing Children, Most, T., et al., JDSDE, 2010

https://doi.org/10.1093/deafed/enq032

Mental state language and quality of conventional experience in deaf and hearing children, Morgan, G., et al., Cognitive Development, 2014

https://doi.org/10.1016/j.cogdev.2013.10.002

Baby Babble: A Stepping Stone to Words, Lowry, L. 2017

http://www.hanen.org/Helpful-Info/Articles/Baby-Babble–A-Stepping-Stone-to-Words.aspx

Interactive Silences: Evidence for Strategies to Facilitate Spoken Language in Children with Hearing Loss, Rhoades, E. A., 2017

https://www.researchgate.net/publication/285941208

گردآوری: مامک جولایی (کارشناس ارشد گفتاردرمانی)http://center.avaerc.com/